Íslendingabók
Ara
fróða
Prologus
Íslendingabók
gørða
ek
fyrst
byskupum
órum
,
Þorláki
ok
Katli
,
ok
sýnda
k
bǽði
þeim
ok
Sǽmundi
presti
.
En
með
því
at
þeim
líkaði
svá
at
hafa
eða
þar
við
auka
,
þá
skrifaða
ek
þessa
of
et
sama
far
,
fyr
útan
áttartǫlu
ok
konungaǽvi
,
ok
jók
k
því
es
mér
varð
síðan
kunnara
ok
nú
es
gerr
sagt
á
þessi
en
á
þeiri
.
En
hvatki
es
missagt
es
í
frǿðum
þessum
,
þá
es
skylt
at
hafa
þat
heldr
,
es
sannara
reynisk
.
Halfdan
hvítbeinn
Upplendingakonungr
,
sonr
Óláfs
trételgju
Svíakonungs
,
vas
faðir
Eysteins
frets
,
fǫður
Halfdanar
ens
milda
matarilla
,
fǫður
Goðrǿðar
veiðikonungs
,
fǫður
Halfdanar
ens
svarta
,
fǫður
Haralds
ens
hárfagra
,
es
fyrstr
varð
þess
kyns
einn
konungr
at
ǫllum
Norvegi
.
In
hoc
codice
continentur
capitula
:
-
Frá
Íslandsbyggð
-
Frá
landnámsmǫnnum
ok
lagasetning
-
Frá
Alþingissetning
-
Frá
misseristali
-
Frá
fjórðungadeild
-
Frá
Grǿnlandsbyggð
-
Frá
því
,
es
kristni
kom
á
Ísland
-
Frá
byskupum
útlendum
-
Frá
Ísleifi
byskupi
-
Frá
Gizuri
byskupi
I.
Kapítuli
Incipit
Libellus
Islandorum
.
Ísland
byggðisk
fyrst
ýr
Norvegi
á
dǫgum
Haralds
ens
hárfagra
,
Halfdanarsonar
ens
svarta
,
fyr
þann
tíð
–
at
ǽtlun
ok
tǫlu
þeira
Teits
fóstra
míns
,
þess
manns
es
ek
kunna
spakastan
,
sonar
Ísleifs
byskups
,
ok
Þorkels
fǫðurbróður
míns
Gellissonar
,
es
langt
munði
fram
,
ok
Þóríðar
Snorradóttur
goða
,
es
bǽði
vas
margspǫk
ok
óljúgfróð
,
es
Ívarr
Ragnarssonr
loðbrókar
lét
drepa
Eadmund
enn
helga
Englakonung
.
En
þat
vas
sjau
tigum
vetra
ens
níunda
hundraðs
eptir
burð
Krists
,
at
því
es
ritit
es
í
sǫgu
hans
.
Ingólfr
hét
maðr
nórǿnn
,
es
sannliga
es
sagt
at
fǿri
fyrst
þaðan
til
Íslands
,
þá
es
Haraldr
enn
hárfagri
vas
sextán
vetra
gamall
,
en
í
annat
sinn
fám
vetrum
síðarr
.
Hann
byggði
suðr
í
Reykjarvík
.
Þar
es
Ingólfshǫfði
kallaðr
fyr
austan
Minþakseyri
,
sem
hann
kom
fyrst
á
land
,
en
þar
Ingólfsfell
fyr
vestan
Ǫlfossá
,
es
hann
lagði
sína
eigu
á
síðan
.
Í
þann
tíð
vas
Ísland
viði
vaxit
á
miðli
fjalls
ok
fjǫru
.
Þá
váru
hér
menn
kristnir
,
þeir
es
norðmenn
kalla
papa
,
en
þeir
fóru
síðan
á
braut
,
af
því
at
þeir
vildu
eigi
vesa
hér
við
heiðna
menn
,
ok
létu
eptir
bǿkr
írskar
ok
bjǫllur
ok
bagla
.
Af
því
mátti
skilja
,
at
þeir
váru
menn
írskir
.
En
þá
varð
fǫr
manna
mikil
mjǫk
út
hingat
ýr
Norvegi
,
til
þess
unz
konungrinn
Haraldr
bannaði
,
af
því
at
hónum
þótti
landauðn
nema
.
Þá
sǽttusk
þeir
á
þat
,
at
hverr
maðr
skyldi
gjalda
konungi
fimm
aura
,
sá
es
eigi
vǽri
frá
því
skiliðr
ok
þaðan
fǿri
hingat
.
En
svá
es
sagt
,
at
Haraldr
vǽri
sjau
tigu
vetra
konungr
ok
yrði
áttrǿðr
.
Þau
hafa
upphǫf
verit
at
gjaldi
því
es
nú
es
kallat
landaurar
,
en
þar
galzk
stundum
meira
en
stundum
minna
,
unz
Óláfr
enn
digri
gørði
skýrt
,
at
hverr
maðr
skyldi
gjalda
konungi
halfa
mǫrk
,
sá
es
fǿri
á
miðli
Norvegs
ok
Íslands
,
nema
konur
eða
þeir
menn
es
hann
nǽmi
frá
.
Svá
sagði
Þorkell
oss
Gellissonr
.
II.
Kapítuli
Hrollaugr
,
sonr
Rǫgnvalds
jarls
á
Mǿri
,
byggði
austr
á
Síðu
.
Þaðan
eru
Síðumenn
komnir
.
Ketilbjǫrn
Ketilssonr
,
maðr
nórǿnn
,
byggði
suðr
at
Mosfelli
enu
øfra
.
Þaðan
eru
Mosfellingar
komnir
.
Auðr
,
dóttir
Ketils
flatnefs
,
hersis
nórǿns
,
byggði
vestr
í
Breiðafirði
.
Þaðan
eru
Breiðfirðingar
komnir
.
Helgi
enn
magri
,
nórǿnn
,
sonr
Eyvindar
austmanns
,
byggði
norðr
í
Eyjafirði
.
Þaðan
eru
Eyfirðingar
komnir
.
En
þá
es
Ísland
vas
víða
byggt
orðit
,
þá
hafði
maðr
austrǿnn
fyrst
lǫg
út
hingat
ýr
Norvegi
,
sá
es
Ulfljótr
hét
.
Svá
sagði
Teitr
oss
.
Ok
váru
þá
Ulfljótslǫg
kǫlluð
.
Hann
vas
faðir
Gunnars
,
es
Djúpdǿlir
eru
komnir
frá
í
Eyjafirði
.
En
þau
váru
flest
sett
at
því
sem
þá
váru
Golaþingslǫg
eða
ráð
Þorleifs
ens
spaka
Hǫrða-Kárasonar
váru
til
,
hvar
við
skyldi
auka
eða
af
nema
eða
annan
veg
setja
.
Ulfljótr
vas
austr
í
Lóni
.
En
svá
es
sagt
,
at
Grímr
geitskǫr
vǽri
fóstbróðir
hans
,
sá
es
kannaði
Ísland
allt
at
ráði
hans
,
áðr
Alþingi
vǽri
átt
.
En
hónum
fékk
hverr
maðr
pening
til
á
landi
hér
,
en
hann
gaf
fé
þat
síðan
til
hofa
.
III.
Kapítuli
Alþingi
vas
sett
at
ráði
Ulfljóts
ok
allra
landsmanna
þar
es
nú
es
,
en
áðr
vas
þing
á
Kjalarnesi
,
þat
es
Þorsteinn
Ingolfssonr
landnámamanns
,
faðir
Þorkels
mána
lǫgsǫgumanns
,
hafði
þar
ok
hǫfðingjar
þeir
es
at
því
hurfu
.
En
maðr
hafði
sekr
orðit
of
þrǽlsmorð
eða
leysings
,
sá
es
land
átti
í
Bláskógum
,
hann
es
nefndr
Þórir
kroppinskeggi
.
En
dóttursonr
hans
es
kallaðr
Þorvaldr
kroppinskeggi
,
sá
es
fór
síðan
í
Austfjǫrðu
ok
brenndi
þar
inni
Gunnar
bróður
sinn
.
Svá
sagði
Hallr
Órǿkjusonr
.
En
sá
hét
Kolr
,
es
myrðr
vas
.
Við
hann
es
kennd
gjá
sú
es
þar
es
kǫlluð
síðan
Kolsgjá
,
sem
hrǽin
fundusk
.
Land
þat
varð
síðan
allsherjarfé
,
en
þat
lǫgðu
landsmenn
til
Alþingisneyzlu
.
Af
því
es
þar
almenning
at
viða
til
Alþingis
í
skógum
ok
á
heiðum
hagi
til
hrossahafnar
.
Þat
sagði
Ulfheðinn
oss
.
Svá
hafa
ok
spakir
menn
sagt
,
at
á
sex
tigum
vetra
yrði
Ísland
albyggt
,
svá
at
eigi
vǽri
meirr
síðan
.
Því
nǽr
tók
Hrafn
lǫgsǫgu
Hǿngssonr
landnámamanns
,
nǽstr
Ulfljóti
,
ok
hafði
tuttugu
sumur
.
Hann
vas
ýr
Rangárhverfi
.
Þat
vas
sex
tigum
vetra
eptir
dráp
Eadmundar
konungs
,
vetri
eða
tveim
áðr
Haraldr
enn
hárfagri
yrði
dauðr
,
at
tǫlu
spakra
manna
.
Þórarinn
Ragabróðir
,
sonr
Óleifs
hjalta
,
tók
lǫgsǫgu
nǽstr
Hrafni
ok
hafði
ǫnnur
tuttugu
.
Hann
vas
borgfirzkr
.
IV.
Kapítuli
Þat
vas
ok
þá
es
enir
spǫkustu
menn
á
landi
hér
hǫfðu
talit
í
tveim
misserum
fjóra
daga
ens
fjórða
hundraðs
,
–
þat
verða
vikur
tvǽr
ens
sétta
tigar
,
en
mónuðr
tolf
þrítøgnáttar
ok
dagar
fjórir
umbfram
,
–
þá
merkðu
þeir
at
sólargangi
,
at
sumarit
munaði
aptr
til
vársins
.
En
þat
kunni
engi
segja
þeim
,
at
degi
einum
vas
fleira
en
heilum
vikum
gegndi
í
tveim
misserum
,
ok
þat
olli
.
En
maðr
hét
Þorsteinn
surtr
,
hann
vas
breiðfirzkr
,
sonr
Hallsteins
Þórolfssonar
Mostrarskeggja
landnámamanns
ok
Óskar
Þorsteinsdóttur
ens
rauða
.
Hann
dreymði
þat
,
at
hann
hyggðisk
vesa
at
lǫgbergi
,
þá
es
vas
fjǫlmennt
,
ok
vaka
,
en
hann
hugði
alla
menn
aðra
sofa
.
En
síðan
hugðisk
hann
sofna
,
en
hann
hugði
þá
alla
menn
aðra
vakna
.
Þann
draum
réð
Ósýfr
Helgasonr
,
móðurfaðir
Gellis
Þorkelssonar
,
svá
at
allir
menn
myndi
þǫgn
varða
,
meðan
hann
mǽlti
at
lǫgbergi
,
en
síðan
es
hann
þagnaði
,
at
þá
myndi
allir
þat
róma
es
hann
hefði
mǽlt
.
En
þeir
váru
báðir
spakir
menn
mjǫk
.
En
síðan
es
menn
kvómu
til
þings
,
þá
leitaði
hann
þess
ráðs
at
lǫgbergi
,
at
et
sjaunda
hvert
sumar
skyldi
auka
viku
ok
freista
,
hvé
þá
hlýddi
.
En
svá
sem
Ósýfr
réð
drauminn
,
þá
vǫknuðu
allir
menn
við
þat
vel
,
ok
vas
þá
þat
þegar
í
lǫg
leitt
at
ráði
Þorkels
mána
ok
annarra
spakra
manna
.
At
réttu
tali
eru
í
hverju
ári
fimm
dagar
ens
fjórða
hundraðs
,
ef
eigi
es
hlaupár
,
en
þá
einum
fleira
.
En
at
óru
tali
verða
fjórir
.
En
þá
es
eyksk
at
óru
tali
et
sjaunda
hvert
ár
viku
en
øngu
at
hinu
,
þá
verða
sjau
ár
saman
jafnlǫng
at
hvárutveggja
.
En
ef
hlaupár
verða
tvau
á
miðli
þeira
es
auka
skal
,
þá
þarf
auka
et
sétta
.
V.
Kapítuli
Þingadeild
mikil
varð
á
miðli
þeira
Þórðar
gellis
,
sonar
Óleifs
feilans
ýr
Breiðafirði
,
ok
Odds
,
þess
es
kallaðr
vas
Tungu-Oddr
.
Hann
vas
borgfirzkr
.
Þorvaldr
sonr
hans
vas
at
brennu
Þorkels
Blund-Ketilssonar
með
Hǿsna-Þóri
í
Ǫrnolfsdali
.
En
Þórðr
gellir
varð
hǫfðingi
at
sǫkinni
,
af
því
at
Hersteinn
Þorkelssonr
Blund-Ketilssonar
átti
Þórunni
systurdóttur
hans
.
Hon
vas
Helgudóttir
ok
Gunnars
,
systir
Jófríðar
,
es
Þorsteinn
átti
Egilssonr
.
En
þeir
váru
sóttir
á
þingi
því
es
vas
í
Borgarfirði
í
þeim
stað
,
es
síðan
es
kallat
Þingnes
.
Þat
váru
þá
lǫg
,
at
vígsakar
skyldi
sǿkja
á
því
þingi
,
es
nǽst
vas
vettvangi
.
En
þeir
bǫrðusk
þar
,
ok
mátti
þingit
eigi
heyjask
at
lǫgum
.
Þar
fell
Þórolfr
refr
,
bróðir
Álfs
í
Dǫlum
,
ýr
liði
Þórðar
gellis
.
En
síðan
fóru
sakarnar
til
Alþingis
,
ok
bǫrðusk
þeir
þar
þá
enn
.
Þá
fellu
menn
ýr
liði
Odds
,
enda
varð
sekr
hann
Hǿsna-Þórir
ok
drepinn
síðan
ok
fleiri
þeir
es
at
brennunni
váru
.
Þá
talði
Þórðr
gellir
tǫlu
umb
at
lǫgbergi
,
hvé
illa
mǫnnum
gegndi
at
fara
í
ókunn
þing
at
sǿkja
of
víg
eða
harma
sína
,
ok
talði
,
hvat
hónum
varð
fyrir
,
áðr
hann
mǽtti
því
máli
til
laga
koma
,
ok
kvað
ýmissa
vandrǽði
møndu
verða
,
ef
eigi
réðisk
bǿtr
á
.
Þá
vas
landinu
skift
í
fjórðunga
,
svá
at
þrjú
urðu
þing
í
hverjum
fjórðungi
,
ok
skyldu
þingunautar
eiga
hvar
saksóknir
saman
,
nema
í
Norðlendingafjórðungi
váru
fjǫgur
,
af
því
at
þeir
urðu
eigi
á
annat
sáttir
.
Þeir
es
fyr
norðan
váru
Eyjafjǫrð
,
vildu
eigi
þangat
sǿkja
þingið
,
ok
eigi
í
Skagafjǫrð
þeir
es
þar
váru
fyr
vestan
.
En
þó
skyldi
jǫfn
dómnefna
ok
lǫgréttuskipun
ýr
þeira
fjórðungi
sem
ór
einum
hverjum
ǫðrum
.
En
síðan
váru
sett
fjórðungarþing
.
Svá
sagði
oss
Ulfheðinn
Gunnarssonr
lǫgsǫgumaðr
.
Þorkell
máni
Þorsteinssonr
Ingolfssonar
tók
lǫgsǫgu
eptir
Þórarin
Ragabróður
ok
hafði
fimmtán
sumur
.
Þá
hafði
Þorgeirr
at
Ljósavatni
Þorkelssonr
sjautján
sumur
.
VI.
Kapítuli
Land
þat
,
es
kallat
es
Grǿnland
,
fannsk
ok
byggðisk
af
Íslandi
.
Eiríkr
enn
rauði
hét
maðr
breiðfirzkr
,
es
fór
út
heðan
þangat
ok
nam
þar
land
,
es
síðan
es
kallaðr
Eiríksfjǫrðr
.
Hann
gaf
nafn
landinu
ok
kallaði
Grǿnland
ok
kvað
menn
þat
myndu
fýsa
þangat
farar
,
at
landit
ǽtti
nafn
gótt
.
Þeir
fundu
þar
mannavistir
bǽði
austr
ok
vestr
á
landi
ok
keiplabrot
ok
steinsmíði
þat
es
af
því
má
skilja
,
at
þar
hafði
þess
konar
þjóð
farit
,
es
Vínland
hefir
byggt
ok
grǿnlendingar
kalla
skrǽlinga
.
En
þat
vas
,
es
hann
tók
byggva
landit
,
fjórtán
vetrum
eða
fimmtán
fyrr
en
kristni
kvǽmi
hér
á
Ísland
,
at
því
es
sá
talði
fyrir
Þorkeli
Gellissyni
á
Grǿnlandi
,
es
sjalfr
fylgði
Eiríki
enum
rauða
út
.
VII.
Kapítuli
Óláfr
rex
Tryggvasonr
,
Óláfssonar
,
Haralldssonar
ens
hárfagra
,
kom
kristni
í
Norveg
ok
á
Ísland
.
Hann
sendi
hingat
til
lands
prest
þann
,
es
hét
Þangbrandr
ok
hér
kenndi
mǫnnum
kristni
ok
skírði
þá
alla
,
es
við
trú
tóku
.
En
Hallr
á
Síðu
Þorsteinssonr
lét
skírask
snimhendis
ok
Hjalti
Skeggjasonr
ýr
Þjórsárdali
ok
Gizurr
enn
hvíti
Teitssonr
,
Ketilbjarnarsonar
frá
Mosfelli
,
ok
margir
hǫfðingjar
aðrir
.
En
þeir
váru
þó
fleiri
,
es
í
gegn
mǽltu
ok
neittu
.
En
þá
es
hann
hafði
hér
verit
einn
vetr
eða
tvá
,
þá
fór
hann
á
braut
ok
hafði
vegit
hér
tvá
menn
eða
þrjá
,
þá
es
hann
hǫfðu
nítt
.
En
hann
sagði
konunginum
Óláfi
,
es
hann
kom
austr
,
allt
þat
es
hér
hafði
yfir
hann
gingit
,
ok
lét
ørvǽnt
,
at
hér
mundi
kristni
enn
takask
.
En
hann
varð
við
þat
reiðr
mjǫk
ok
ǽtlaði
at
láta
meiða
eða
drepa
ossa
landa
fyrir
,
þá
es
þar
váru
austr
.
En
þat
sumar
et
sama
kvómu
útan
heðan
þeir
Gizurr
ok
Hjalti
ok
þágu
þá
undan
við
konunginn
ok
hétu
hónum
umbsýslu
sinni
til
á
nýjaleik
,
at
hér
yrði
enn
við
kristninni
tekit
,
ok
létu
sér
eigi
annars
ván
en
þar
mundi
hlýða
.
En
et
nǽsta
sumar
eptir
fóru
þeir
austan
ok
prestr
sá
es
Þormóðr
hét
,
ok
kvómu
þá
í
Vestmannaeyjar
,
es
tíu
vikur
váru
af
sumri
,
ok
hafði
allt
farizk
vel
at
.
Svá
kvað
Teitr
þat
segja
,
es
sjalfr
vas
þar
.
Þá
vas
þat
mǽlt
et
nǽsta
sumar
áðr
í
lǫgum
,
at
menn
skyldi
svá
koma
til
Alþingis
,
es
tíu
vikur
vǽri
af
sumri
,
en
þangat
til
kvómu
viku
fyrr
.
En
þeir
fóru
þegar
inn
til
meginlands
ok
síðan
til
Alþingis
ok
gátu
at
Hjalta
,
at
hann
vas
eptir
í
Laugardali
með
tolfta
mann
,
af
því
at
hann
hafði
áðr
sekr
orðit
fjǫrbaugsmaðr
et
nǽsta
sumar
á
Alþingi
of
goðgá
.
En
þat
vas
til
þess
haft
,
at
hann
kvað
at
lǫgbergi
kviðling
þenna
:
Vil
ek
eigi
goð
geyja
:
grey
þykki
mér
Freyja
.
En
þeir
Gizurr
fóru
,
unz
þeir
kvómu
í
stað
þann
í
hjá
Ǫlfossvatni
,
es
kallaðr
es
Vellankatla
,
ok
gørðu
orð
þaðan
til
þings
,
at
á
mót
þeim
skyldi
koma
allir
fulltingsmenn
þeira
,
af
því
at
þeir
hǫfðu
spurt
,
at
andskotar
þeira
vildi
verja
þeim
vígi
þingvǫllinn
.
En
fyrr
en
þeir
fǿri
þaðan
,
þá
kom
þar
ríðandi
Hjalti
ok
þeir
es
eptir
váru
með
hónum
.
En
síðan
riðu
þeir
á
þingit
,
ok
kvómu
áðr
á
mót
þeim
frǽndr
þeira
ok
vinir
sem
þeir
hǫfðu
ǽst
.
En
enir
heiðnu
menn
hurfu
saman
með
alvǽpni
,
ok
hafði
svá
nǽr
,
at
þeir
myndi
berjask
,
at
eigi
of
sá
á
miðli
.
En
annan
dag
eptir
gingu
þeir
Gizurr
ok
Hjalti
til
lǫgbergs
ok
báru
þar
upp
erindi
sín
.
En
svá
es
sagt
,
at
þat
bǽri
frá
,
hvé
vel
þeir
mǽltu
.
En
þat
gørðisk
af
því
,
at
þar
nefndi
annarr
maðr
at
ǫðrum
vátta
,
ok
sǫgðusk
hvárir
ýr
lǫgum
við
aðra
,
enir
kristnu
menn
ok
enir
heiðnu
,
ok
gingu
síðan
frá
lǫgbergi
.
Þá
báðu
enir
kristnu
menn
Hall
á
Síðu
,
at
hann
skyldi
lǫg
þeira
upp
segja
,
þau
es
kristninni
skyldi
fylgja
.
En
hann
leystisk
því
undan
við
þá
,
at
hann
keypti
at
Þorgeiri
lǫgsǫgumanni
,
at
hann
skyldi
upp
segja
,
en
hann
vas
enn
þá
heiðinn
.
En
síðan
es
menn
kvómu
í
búðir
,
þá
lagðisk
hann
niðr
Þorgeirr
ok
breiddi
feld
sinn
á
sik
ok
hvílði
þann
dag
allan
ok
nóttina
eptir
ok
kvað
ekki
orð
.
En
of
morguninn
eftir
settisk
hann
upp
ok
gørði
orð
,
at
menn
skyldi
ganga
til
lǫgbergis
.
En
þá
hóf
hann
tǫlu
sína
upp
,
es
menn
kvómu
þar
,
ok
sagði
,
at
hónum
þótti
þá
komit
hag
manna
í
ónýtt
efni
,
ef
menn
skyldi
eigi
hafa
allir
lǫg
ein
á
landi
hér
,
ok
talði
fyrir
mǫnnum
á
marga
vega
,
at
þat
skyldi
eigi
láta
verða
,
ok
sagði
,
at
þat
mundi
at
því
ósǽtti
verða
,
es
vísaván
vas
,
at
þǽr
barsmíðir
gørðisk
á
miðli
manna
,
es
landit
eyddisk
af
.
Hann
sagði
frá
því
,
at
konungar
ýr
Norvegi
ok
ýr
Danmǫrku
hǫfðu
haft
ófrið
ok
orrostur
á
miðli
sín
langa
tíð
til
þess
unz
landsmenn
gørðu
frið
á
miðli
þeira
,
þótt
þeir
vildi
eigi
.
En
þat
ráð
gørðisk
svá
,
at
af
stundu
sendusk
þeir
gersemar
á
miðli
,
enda
helt
friðr
sá
,
meðan
þeir
lifðu
.
En
nú
þykkir
mér
þat
ráð
,
kvað
hann
,
at
vér
látim
ok
eigi
þá
ráða
,
es
mest
vilja
í
gegn
gangask
,
ok
miðlum
svá
mál
á
miðli
þeira
,
at
hvárirtveggju
hafi
nakkvat
síns
máls
,
ok
hǫfum
allir
ein
lǫg
ok
einn
sið
.
Þat
mon
verða
satt
,
es
vér
slítum
í
sundr
lǫgin
,
at
vér
munum
slíta
ok
friðinn
.
En
hann
lauk
svá
máli
sínu
,
at
hvárirtveggju
játtu
því
,
at
allir
skyldi
ein
lǫg
hafa
,
þau
sem
hann
réði
upp
at
segja
.
Þá
vas
þat
mǽlt
í
lǫgum
,
at
allir
menn
skyldi
kristnir
vesa
ok
skírn
taka
,
þeir
es
áðr
váru
óskírðir
á
landi
hér
.
En
of
barnaútburð
skyldu
standa
en
fornu
lǫg
ok
of
hrossakjǫtsát
.
Skyldu
menn
blóta
á
laun
,
ef
vildu
,
en
varða
fjǫrbaugsgarð
,
ef
váttum
of
kvǽmi
við
.
En
síðarr
fám
vetrum
vas
sú
heiðni
af
numin
sem
ǫnnur
.
Þenna
atburð
sagði
Teitr
oss
at
því
,
es
kristni
kom
á
Ísland
.
En
Óláfr
Tryggvasonr
fell
et
sama
sumar
at
sǫgu
Sǽmundar
prests
.
Þá
barðisk
hann
við
Svein
Haraldsson
Danakonung
ok
Óláf
en
sǿnska
,
Eiríksson
at
Uppsǫlum
Svíakonungs
,
ok
Eirík
,
es
síðan
vas
jarl
at
Norvegi
,
Hákonarson
.
Þat
vas
þremr
tigum
vetra
ens
annars
hundraðs
eptir
dráp
Eadmundar
,
en
þúsundi
eptir
burð
Krists
at
alþýðutali
.
VIII.
Kapítuli
Þessi
eru
nǫfn
byskupa
þeira
,
es
verit
hafa
á
Íslandi
útlendir
at
sǫgu
Teits
:
Friðrekr
kom
í
heiðni
hér
,
en
þessir
váru
síðan
:
Bjarnharðr
enn
bókvísi
fimm
ár
,
Kolr
fá
ár
.
Hróðolfr
nítján
ár
,
Jóhan
enn
írski
fá
ár
,
Bjarnharðr
nítján
ár
,
Heinrekr
tvau
ár
.
Enn
kvómu
hér
aðrir
fimm
,
þeir
es
byskupar
kváðusk
vesa
:
Ǫrnolfr
ok
Goðiskolkr
ok
þrír
ermskir
:
Petrus
ok
Abrahám
ok
Stephánus
.
Grímr
at
Mosfelli
Svertingssonr
tók
lǫgsǫgu
eptir
Þorgeir
ok
hafði
tvau
sumur
,
en
þá
fekk
hann
lof
til
þess
,
at
Skapti
Þóroddssonr
hefði
,
systurson
hans
,
af
því
at
hann
vas
hásmǽltr
sjalfr
.
Skapti
hafði
lǫgsǫgu
sjau
sumur
ok
tuttugu
.
Hann
setti
fimmtardómslǫg
ok
þat
,
at
engi
vegandi
skyldi
lýsa
víg
á
hendr
ǫðrum
manni
en
sér
,
en
áðr
váru
hér
slík
lǫg
of
þat
sem
í
Norvegi
.
Á
hans
dǫgum
urðu
margir
hǫfðingjar
ok
ríkismenn
sekir
eða
landflótta
of
víg
eða
barsmíðir
af
ríkis
sǫkum
hans
ok
landstjórn
.
En
hann
andaðisk
á
enu
sama
ári
ok
Óláfr
enn
digri
fell
Haraldssonr
,
Goðrøðarsonar
,
Bjarnarsonar
,
Haraldssonar
ens
hárfagra
,
þremr
tigum
vetra
síðarr
en
Óláfr
felli
Tryggvasonr
.
Þá
tók
Steinn
Þorgestssonr
lǫgsǫgu
ok
hafði
þrjú
sumur
.
Þá
hafði
Þorkell
Tjǫrvasonr
tuttugu
sumur
.
Þá
hafði
Gellir
Bǫlverkssonr
níu
sumur
.
IX.
Kapítuli
Ísleifr
Gizurarsonr
ens
hvíta
vas
vígðr
til
byskups
á
dǫgum
Haralds
Norvegskonungs
Sigurðarsonar
,
Halfdanarsonar
,
Sigurðarsonar
hrísa
,
Haraldssonar
ens
hárfagra
.
En
es
þat
sá
hǫfðingjar
ok
góðir
menn
,
at
Ísleifr
vas
miklu
nýtri
en
aðrir
kennimenn
,
þeir
es
á
þvísa
landi
nǽði
,
þá
seldu
hónum
margir
sonu
sína
til
lǽringar
ok
létu
vígja
til
presta
.
Þeir
urðu
síðan
vígðir
tveir
til
byskupa
,
Kollr
,
es
vas
í
Vík
austr
,
ok
Jóan
at
Hólum
.
Ísleifr
átti
þrjá
sonu
.
Þeir
urðu
allir
hǫfðingjar
nýtir
,
Gizurr
byskup
ok
Teitr
prestr
,
faðir
Halls
,
ok
Þorvaldr
.
Teit
fǿddi
Hallr
í
Haukadali
,
sá
maðr
es
þat
vas
almǽlt
,
at
mildastr
vǽri
ok
ágǽztr
at
góðu
á
landi
hér
ólǽrðra
manna
.
Ek
kom
ok
til
Halls
sjau
vetra
gamall
,
vetri
eptir
þat
,
es
Gellir
Þorkelssonr
,
fǫðurfaðir
minn
ok
fóstri
,
andaðisk
,
ok
vas
k
þar
fjórtán
vetr
.
Gunnarr
enn
spaki
hafði
tekit
lǫgsǫgu
,
þá
es
Gellir
lét
af
,
ok
hafði
þrjú
sumur
.
Þá
hafði
Kolbeinn
Flosasonr
sex
.
Þat
sumar
,
es
hann
tók
lǫgsǫgu
,
fell
Haraldr
rex
á
Englandi
.
Þá
hafði
Gellir
í
annat
sinn
þrjú
sumur
.
Þá
hafði
Gunnarr
í
annat
sinn
eitt
sumar
.
Þá
hafði
Sighvatr
Surtssonr
,
systursonr
Kolbeins
,
átta
.
Á
þeim
dǫgum
kom
Sǽmundr
Sigfússonr
sunnan
af
Frakklandi
hingat
til
lands
ok
lét
síðan
vígjask
til
prests
.
Ísleifr
vas
vígðr
til
byskups
,
þá
es
hann
vas
fimmtugr
.
Þá
vas
Leó
septimus
páfi
.
En
hann
vas
enn
nǽsta
vetr
í
Norvegi
ok
fór
síðan
út
hingat
.
En
hann
andaðisk
í
Skálaholti
,
þá
es
hann
hafði
alls
verit
byskup
fjóra
vetr
ok
tuttugu
.
Svá
sagði
Teitr
oss
.
Þat
vas
á
drottinsdegi
sex
nóttum
eptir
hátíð
þeira
Pétars
ok
Páls
,
átta
tigum
vetra
eptir
Óláfs
fall
Tryggvasonar
.
Þar
vas
ek
þá
með
Teiti
fóstra
mínum
,
tólf
vetra
gamall
.
En
Hallr
sagði
oss
svá
,
es
bǽði
vas
minnigr
ok
ólyginn
ok
mundi
sjalfr
þat
es
hann
vas
skírðr
,
at
Þangbrandr
skírði
hann
þrevetran
,
en
þat
vas
vetri
fyrr
en
kristni
vǽri
hér
í
lǫg
tekin
.
En
hann
gørþi
bú
þrítugr
ok
bjó
fjóra
vetr
ens
sjaunda
tigar
í
Haukadali
ok
hafði
fjóra
vetr
ens
tíunda
tigar
,
þá
es
hann
andaðisk
,
en
þat
vas
of
hátíð
Martens
byskups
á
enum
tíunda
vetri
eptir
andlát
Ísleifs
byskups
.
X.
Kapítuli
Gizurr
byskup
,
sonr
Ísleifs
,
vas
vígðr
til
byskups
at
bǿn
landsmanna
á
dǫgum
Óláfs
konungs
Haraldssonar
,
tveim
vetrum
eptir
þat
es
Ísleifr
andaðisk
.
Þann
vas
hann
annan
hér
á
landi
,
en
annan
á
Gautlandi
.
En
þá
vas
nafn
hans
rétt
,
at
hann
hét
Gisrǿðr
.
Svá
sagði
hann
oss
.
Markús
Skeggjasonr
hafði
lǫgsǫgu
nǽstr
Sighvati
ok
tók
þat
sumar
,
es
Gizurr
byskup
hafði
einn
vetr
verit
hér
á
landi
,
en
fór
með
fjǫgur
sumur
ok
tuttugu
.
At
hans
sǫgu
es
skrifuð
ǽvi
allra
lǫgsǫgumanna
á
bók
þessi
,
þeira
es
váru
fyrir
várt
minni
,
en
hónum
sagði
Þórarinn
bróðir
hans
ok
Skeggi
faðir
þeira
ok
fleiri
spakir
menn
til
þeira
ǽvi
,
es
fyrir
hans
minni
váru
,
at
því
es
Bjarni
enn
spaki
hafði
sagt
,
fǫðurfaðir
þeira
,
es
mundi
Þórarin
lǫgsǫgumann
ok
sex
aðra
síðan
.
Gizurr
byskup
vas
ástsǽlli
af
ǫllum
landsmǫnnum
en
hverr
maðr
annarra
,
þeira
es
vér
vitim
hér
á
landi
hafa
verit
.
Af
ástsǽlð
hans
ok
af
tǫlum
þeira
Sǽmundar
með
umbráði
Markúss
lǫgsǫgumanns
vas
þat
í
lǫg
leitt
,
at
allir
menn
tǫlðu
ok
virðu
allt
fé
sitt
ok
sóru
,
at
rétt
virt
vǽri
,
hvárt
sem
vas
í
lǫndum
eða
í
lausaaurum
,
ok
gørðu
tíund
af
síðan
.
Þat
eru
miklar
jartegnir
,
hvat
hlýðnir
landsmenn
váru
þeim
manni
,
es
hann
kom
því
fram
,
at
fé
allt
vas
virt
með
svardǫgum
,
þat
es
á
Íslandi
vas
,
ok
landit
sjalft
ok
tíundir
af
gørvar
ok
lǫg
á
lǫgð
,
at
svá
skal
vesa
,
meðan
Ísland
es
byggt
.
Gizurr
byskup
lét
ok
lǫg
leggja
á
þat
,
at
stóll
byskups
þess
,
es
á
Íslandi
vǽri
,
skyldi
í
Skálaholti
vesa
,
en
áðr
vas
hvergi
,
ok
lagði
hann
þar
til
stólsins
Skálaholtsland
ok
margra
kynja
auðǿfi
ǫnnur
bǽði
í
lǫndum
ok
í
lausum
aurum
.
En
þá
es
hónum
þótti
sá
staðr
hafa
vel
at
auðǿfum
þróazk
,
þá
gaf
hann
meir
en
fjórðung
byskupdóms
síns
til
þess
,
at
heldr
vǽri
tveir
byskupsstólar
á
landi
hér
en
einn
,
svá
sem
Norðlendingar
ǽstu
hann
til
.
En
hann
hafði
áðr
látit
telja
búendr
á
landi
hér
,
ok
váru
þá
í
Austfirðingafjórðungi
sjau
hundruð
heil
,
en
í
Rangǽingafjórðungi
tíu
,
en
í
Breiðfirðingafjórðungi
níu
,
en
í
Eyfirðingafjórðungi
tolf
,
en
ótalðir
váru
þeir
,
es
eigi
áttu
þingfararkaupi
at
gegna
of
allt
Ísland
.
Ulfheðinn
Gunnarssonr
ens
spaka
tók
lǫgsǫgu
eptir
Markús
ok
hafði
níu
sumur
,
þá
hafði
Bergþórr
Hrafnssonr
sex
,
en
þá
hafði
Goðmundr
Þorgeirssonr
tolf
sumur
.
Et
fyrsta
sumar
,
es
Bergþórr
sagði
lǫg
upp
,
vas
nýmǽli
þat
gǫrt
,
at
lǫg
ór
skyldi
skrifa
á
bók
at
Hafliða
Mássonar
of
vetrinn
eptir
at
sǫgu
ok
umbráði
þeira
Bergþórs
ok
annarra
spakra
manna
,
þeira
es
til
þess
váru
teknir
.
Skyldu
þeir
gørva
nýmǽli
þau
ǫll
í
lǫgum
,
es
þeim
litisk
þau
betri
en
en
fornu
lǫg
.
Skyldi
þau
segja
upp
et
nǽsta
sumar
eptir
í
lǫgréttu
ok
þau
ǫll
halda
,
es
enn
meirihlutr
manna
mǽlti
þá
eigi
gegn
.
En
þat
varð
at
framfara
,
at
þá
vas
skrifaðr
Vígslóði
ok
margt
annat
í
lǫgum
ok
sagt
upp
í
lǫgréttu
af
kennimǫnnum
of
sumarit
eptir
.
En
þat
líkaði
ǫllum
vel
,
ok
mǽlti
því
manngi
í
gegn
.
Þat
vas
ok
et
fyrsta
sumar
,
es
Bergþórr
sagði
lǫg
upp
,
þá
vas
Gizurr
byskup
óþingfǿrr
af
sótt
.
Þá
sendi
hann
orð
til
Alþingis
vinum
sínum
ok
hǫfðingjum
,
at
biðja
skyldi
Þorlák
Rúnolfsson
Þorleikssonar
,
bróður
Halls
í
Haukadali
,
at
hann
skyldi
láta
vígjask
til
byskups
.
En
þat
gørðu
allir
svá
sem
orð
hans
kvómu
til
,
ok
fekksk
þat
af
því
at
Gizurr
hafði
sjalfr
fyrr
mjǫk
beðit
,
ok
fór
hann
útan
þat
sumar
en
kom
út
et
nǽsta
eptir
ok
vas
þá
vígðr
til
byskups
.
Gizurr
vas
vígðr
til
byskups
,
þá
es
hann
vas
fertugr
.
Þá
vas
Gregóríus
septimus
páfi
.
En
síðan
vas
hann
enn
nǽsta
vetr
í
Danmǫrku
ok
kom
of
sumarit
eptir
hingat
til
lands
.
En
þá
es
hann
hafði
verit
fjóra
vetr
ok
tuttugu
vetr
byskup
,
svá
sem
faðir
hans
,
þá
vas
Jóan
Ǫgmundarsonr
vígðr
til
byskups
fyrstr
til
stóls
at
Hólum
.
Þá
vas
hann
vetri
miðr
en
halfsextugr
.
En
tolf
vetrum
síðarr
,
þá
es
Gizurr
hafði
alls
verit
byskup
sex
vetr
ens
fjórða
tigar
vetr
,
þá
vas
Þorlákr
vígðr
til
byskups
.
Hann
lét
Gizurr
vígja
til
stóls
í
Skálaholti
at
sér
lifanda
.
Þá
vas
Þorlákr
tveim
vetrum
meir
en
þrítugr
,
en
Gizurr
byskup
andaðisk
þremr
tigum
nátta
síðarr
í
Skálaholti
á
enum
þriðja
degi
í
viku
V
Kalendendae
Junii
.
Á
því
ári
enu
sama
obiit
Paschalis
secundus
páfi
fyrr
en
Gizurr
byskup
ok
Baldvini
Jórsalakonungr
ok
Arnaldus
patriarcha
í
Híerúsalem
ok
Philippus
Svíakonungr
,
en
síðarr
et
sama
sumar
Alexíus
Grikkjakonungr
.
Þá
hafði
hann
átta
vetr
ens
fjórða
tigar
vetr
setit
at
stóli
í
Miklagarði
.
En
tveim
vetrum
síðarr
varð
aldamót
.
Þá
hǫfðu
þeir
Eysteinn
ok
Sigurðr
verit
sjautján
vetr
konungar
í
Norvegi
eptir
Magnús
fǫður
sinn
Óláfsson
Haraldssonar
.
Þat
vas
tuttugu
vetrum
ens
annars
hundraðs
vetrum
eptir
fall
Óláfs
Tryggvasonar
,
en
fimm
tigum
ens
þriðja
hundraðs
eptir
dráp
Eadmundar
Englakonungs
,
en
sextán
vetrum
ens
sétta
hundraðs
vetrum
eptir
andlát
Gregóríus
páfa
,
þess
es
kristni
kom
á
England
,
at
því
es
talit
es
.
En
hann
andaðisk
á
ǫðru
ári
konungdóms
Fóku
keisara
,
fjórum
vetrum
ens
sjaunda
hundraðs
vetrum
eptir
burð
Krists
at
almannatali
.
Þat
verðr
allt
saman
tuttugu
ár
ens
tolfta
hundraðs
ár
.
Hér
lýksk
sjá
bók
.
Ǽttartala
Þetta
es
kyn
byskupa
íslendinga
ok
ǽttartala
:
Ketilbjǫrn
landnámsmaðr
,
sá
es
byggði
suðr
at
Mosfelli
enu
øfra
,
vas
faðir
Teits
,
fǫður
Gizurar
ens
hvíta
,
fǫður
Ísleifs
,
es
fyrstr
vas
byskup
í
Skálaholti
,
fǫður
Gizurar
byskups
.
Hrollaugr
landnámsmaðr
,
sá
es
byggði
austr
á
Síðu
á
Breiðabólstað
,
vas
faðir
Ǫzurar
,
fǫður
Þórdísar
,
móður
Halls
á
Síðu
,
fǫður
Egils
,
fǫður
Þorgerðar
,
móður
Jóans
,
es
fyrstr
vas
byskup
at
Hólum
.
Auðr
landnámskona
,
es
byggði
vestr
í
Breiðafirði
í
Hvammi
,
vas
móðir
Þorsteins
ens
rauða
,
fǫður
Óleifs
feilans
,
fǫður
Þórðar
gellis
,
fǫður
Þórhildar
rjúpu
,
móður
Þórðar
hesthǫfða
,
fǫður
Karlsefnis
,
fǫður
Snorra
,
fǫður
Hallfríðar
,
móður
Þorláks
,
es
nú
es
byskup
í
Skálaholti
,
nǽstr
Gizuri
.
Helgi
enn
magri
landnámamaðr
,
sá
es
byggði
norðr
í
Eyjafirði
í
Kristnesi
,
vas
faðir
Helgu
,
móður
Einars
,
fǫður
Eyjolfs
Valgerðarsonar
,
fǫður
Goðmundar
,
fǫður
Eyjolfs
,
fǫður
Þorsteins
,
fǫður
Ketils
,
es
nú
es
byskup
at
Hólum
,
nǽstr
Jóani
.
Þessi
eru
nǫfn
langfeðga
Ynglinga
ok
Breiðfirðinga
:
-
Yngvi
Tyrkjakonungr
.
-
Njǫrðr
Svíakonungr
.
-
Freyr
.
-
Fjǫlnir
,
sá
es
dó
at
Friðfróða
.
-
Svegðir
.
-
Vanlandi
.
-
Vísburr
.
-
Dómaldr
.
-
Dómarr
.
-
Dyggvi
.
-
Dagr
.
-
Alrekr
.
-
Agni
.
-
Yngvi
.
-
Jǫrundr
.
-
Aun
enn
gamli
.
-
Egill
vendilkráka
.
-
Óttarr
.
-
Aðísl
at
Uppsǫlum
.
-
Eysteinn
.
-
Yngvarr
.
-
Braut-Ǫnundr
.
-
Ingjaldr
enn
illráði
.
-
Óláfr
trételgja
.
-
Halfdan
hvítbeinn
Upplendingakonungr
.
-
Goðrǿðr
.
-
Óláfr
.
-
Helgi
.
-
Ingjaldr
,
dóttursonr
Sigurðar
Ragnarssonar
loðbrókar
.
-
Óláfr
enn
hvíti
.
-
Þorsteinn
enn
rauði
.
-
Óleifr
feilan
,
vas
es
fyrstr
byggði
þeira
á
Íslandi
.
-
Þórðr
gellir
.
-
Eyjolfr
,
es
skírðr
vas
í
elli
sinni
,
þá
es
kristni
kom
á
Ísland
.
-
Þorkell
.
-
Gellir
,
faðir
þeira
Þorkels
,
fǫður
Brands
,
ok
Þorgils
,
fǫður
míns
,
en
ek
heiti
k
Ari
.